In de andere verhalen “De oorlog in de Pacific – De aanval op Pearl Harbor” en het vervolg in “De slag om de Koraalzee, Midway en de Filipijnenzee” wordt een belangrijk deel van de oorlog in de Pacific beschreven.
In deze twee verhalen wordt hoofdzakelijk uitgelegd hoe de aanval van de Japanners op Pearl Harbor begon, hoe de Amerikanen terugsloegen met de aanval op Tokyo en hoe de uiteindelijke ondergang van de Japanners via de diverse zeeslagen plaatsvond.
Al deze oorlogsvoeringen werden hoofdzakelijk uitgevoerd door de marine met de Amerikaanse vloot versus de Japanse vloot, inclusief de grote aantallen luchtgevechten die plaats hebben gevonden vanaf de vliegdekschepen.
Er is uiteraard ook gevochten op land en daarom is het nuttig de samenstelling van het Japanse rijk bij de aanvang van de Tweede Wereldoorlog eens te bekijken en hoe het Japanse Rijk er bij de overgave op 2 september 1945 uit ging zien.
Situatie van het Japanse Rijk in 1939
Japan was in 1939 vele malen groter dan het Japan van nu. Het omvatte:
Japan zelf, de Koerilen, de zuidelijke helft van Sachalin, Okinawa, Iwo Jima, Formosa (huidige Taiwan), Korea.
Tel daarbij op de mandaatgebieden die Japan na de Eerste Wereldoorlog had verkregen:
de Marshall eilanden, de Marianen (uitgezonderd Guam, Amerikaans), de Gilberteilanden, Micronesië, de Palau eilanden.
En de bezette gebieden in China, Mantsjoekow en Nanking, Japans-China.
Na de val van Frankrijk in Europa werden Vietnam, Laos, Cambodja en Thailand aan Japan overgedragen.
Het Groot Aziatisch Rijk
Het uiteindelijke doel was een Groot Aziatisch Rijk te stichten. Daarvoor moesten de volgende gebieden nog veroverd worden:
Nederlands-Indië, de Britse koloniën op Borneo, Malakka, Birma (huidige Myanmar), Brits-Indië (huidige India, Bangladesh en Pakistan), China, Mongolië, het Sovjet gebied ten oosten van het Bakumeer, de Amerikaanse bezittingen in de Pacific (Filipijnen, Wake, Guam, Midway en Hawaï), Australië, Nieuw-Zeeland, de vrije Franse bezittingen.
In 1941 en 1942 werden Hongkong op de Britten/Canadezen veroverd, de Filipijnen op de Amerikanen, Malakka en Singapore op de Britten, Birma (Myanmar) op de Britten en de Chinezen en tenslotte Nederlands-Indië op Nederland en Australië.
Het keerpunt
Na de oorlogsverklaring van Japan aan Amerika werd er een verbond gesloten tussen de Amerikanen en de overige geallieerden. De tactiek van de Amerikanen was het veroveren van Micronesië, de Marianen, Okinawa en tenslotte Japan zelf. De overige geallieerden wilden liever eerst Zuid-Oost Azië bevrijden. Uiteindelijk werd er geen keuze gemaakt maar besloot men beide tactieken uit te voeren.
Island Hopping
Generaal Douglas McArthur en Admiraal Chester Nimitz kozen voor het verslaan van de Japanners voor het systeem van Island Hopping. Het plan hield in om eiland voor eiland in de Pacific te veroveren, daar militaire bases op te vestigen om zodoende steeds dichter in de buurt van Japan te komen. Deze strategie zou drie jaar duren en de Amerikanen maakten bijna een complete cirkel. De slag om Midway in juni 1942 was de eerste actie toen het plan in werking werd gesteld. Het werd een zwaar bevochten overwinning die hoofdzakelijk tussen de marine en de luchtmacht werd behaald. Van augustus 1942 tot februari 1943 vond het eerste offensief op land plaats, de Guadalcanal Campaign. Een belangrijke Japanse luchtmachtbasis werd ingenomen. Er werd in 1943 en 1944 verder doorgestoten naar Tarawa, de Filippijnen, en Guam. Nu nog restte de aanval op Iwo Jima en Okinawa. De slag om Iwo Jima duurde 36 dagen in februari en maart 1945. Het aantal Japanse slachtoffers was enorm. Bijna 20.000 slachtoffers. Het aantal Amerikaanse slachtoffers was ook heftig, meer dan 6.000 mariniers verloren hun leven. De slag om Okinawa duurde van april tot juni 1945. De slag kreeg de bijnaam Typhoon of Steel. In totale wanhoop werden meer dan 100.000 Japanners het slachtoffer door het gebruik van de zelfmoord kamikaze techniek. De planning was Okinawa te gebruiken als uitvalsbasis voor de sprong naar het vaste land van Japan, maar dat bleek niet meer nodig.
De Sovjet-Unie verklaart Japan de oorlog
Door de samenwerking van de Sovjet-Unie met de geallieerden In Europa werd besloten dat de Sovjet-Unie het niet-aanvalsverdrag met Japan zou opzeggen. Op 8 augustus 1945 verklaart de Sovjet-Unie Japan de oorlog. Tijdens de operatie Auguststorm werden door de Sovjets Mantsjoerije, Binnen-Mongolië, Zuid-Sachalin, Noord-Korea en de Koerilen veroverd. De Amerikanen waren na het veroveren van Okinawa klaar om de sprong te wagen naar het vasteland van Japan. De legerleiding realiseerde zich dat de gevechten op het vasteland tot heel veel slachtoffers zou leiden, zeker gezien de niet aflatende vernietigingsdrang van de Japanners om maar de Keizer eer te bewijzen. Daarom werd besloten voor een andere tactiek. Stalin wist inmiddels dat de Amerikanen over een atoombom beschikten en drong er op aan deze dan ook te gebruiken. Op 6 augustus 1945 werd Hiroshima met de grond gelijk gemaakt en op 9 augustus 1945 Nagasaki. De combinatie van het bombardement op 6 augustus en de oorlogsverklaring van de Russen richting Japan op 8 augustus hebben er toe geleid dat de Japanse Keizer besloot de strijd te staken. Het aantal slachtoffers van het bombardement op Hiroshima bedroeg eind 1945 rond de 140.000, op Nagasaki ongeveer 109.000. Het streven naar het Groot Aziatisch Rijk heeft Japan iets meer dan 2.000.000 militairen en 580.000 burgers het leven gekost. Ter vergelijking met het Duizendjarige Rijk van Hitler, 5.533.000 militairen en 1.810.000 burgers.
Op 2 september was de Japanse overgave een feit.
De opdeling
de Duitse eilanden in de Stille Oceaan werden onafhankelijk, het zuiden van Sachalin en de Koerilen gingen naar de Sovjet Unie, Taiwan (Formosa) ging, samen met de Zuid-Mantsjoerije spoorweg naar China.
Wat waren de belangrijkste gevolgen van het einde van de oorlog met Japan en de daar uit voortvloeiende opdeling van de gebieden waar wij nu nog steeds dagelijks mee te maken hebben?
In 1949 ontstond een burgeroorlog in China en werd de Volksrepubliek China opgericht en de Republiek China, het huidige Taiwan.
Op 27 december 1949 werd na een heftige strijd met het Nederlandse leger de republiek Indonesië uitgeroepen.
Korea werd opgedeeld in Noord- en Zuid-Korea, het noorden met steun van de Sovjets, het zuiden met steun van de Amerikanen. In 1953 komt China tussenbeide en wordt er een wapenstilstand gesloten die tot nu voortduurt.
In 1949 wordt Vietnam onafhankelijk. In 1950 wordt Vietnam opgesplitst in Noord- en Zuid-Vietnam en raken de Amerikanen betrokken bij de Vietnam oorlog. Het noorden wordt gesteund door de Sovjets en China, het zuiden door Amerika. Samen met de Koreaanse oorlog (1950-1953) staat de Vietnamoorlog (1955–1975) bekend als een oorlog waar het tot een militair treffen kwam tussen communistische regimes en kapitalistische-democratische regimes anderzijds. Op 30 april 1975 komt een officieel einde aan de Vietnam oorlog en werd Zuid-Vietnam ingenomen door de communisten en verenigd met het noorden. Berucht is het door de Amerikanen gebruikte ontbladeringsmiddel Agent Orange, waarmee de oerwouden ontbladerd werden. Dit middel heeft enorm veel ellende tot aan de dag van vandaag veroorzaakt. Gevolgen: vele misvormde kinderen, gehandicapten, miskramen en kanker. Het totaal aantal slachtoffers van dit middel is onbekend.
Cambodja
In Cambodja werd het Khmer Rouge schrikbewind van Pol Pot gevestigd. Deze website beschrijft bijzondere gebeurtenissen en hoewel Pol Pot en zijn Khmer Rouge niet in de Tweede Wereldoorlog thuishoren is dit een dermate bijzonder verhaal dat ik dit hier wel moet vermelden.
In een dorpje ten noorden van Phnom Penh werd in 1925 een jongetje geboren die de naam Saloth Sar kreeg. Het werd een zachtaardig, grappig en gevoelig kind. Zijn familie was rijk en onderhield contacten met het koningshuis. Als leerling blonk hij niet bepaald uit en ook met zijn hobby’s wilde het niet echt lukken. Toch lukte het Saloth om een studiebeurs in Parijs te krijgen. Zijn verblijf in Frankrijk zou voor Cambodja van groot belang zijn.
Saloth was niet geïnteresseerd in politiek totdat hij ging optrekken met studenten die Sovjetleider Stalin bewonderden. In 1952 werd Saloth lid van de Franse communistische partij. In dat zelfde jaar ging Saloth terug naar Cambodja met een droom om een klassenloos en onafhankelijk Cambodja te stichten.
In 1953 werd Cambodja onafhankelijk van Frankrijk en koning Sihanouk kreeg alle macht, met de opdracht om de communisten te bestrijden. Saloth werd lid van de illegale communistische partij van Indochina en Saloth moest in het geheim opereren. Hij smeedde plannen voor een gewapende revolutie. Tegelijk was hij leraar Frans, geschiedenis en aardrijkskunde op een Franse privéschool, waar hij door de leerlingen op handen werd gedragen. In 1963 werd Saloth secretaris-generaal van de communistische partij. Koning Sihanouk ging in die zelfde periode echt werk maken van de vervolging van communisten. Saloth vluchtte het oerwoud in waar hij zich zeven jaar verscholen hield.
Generaal Lon Nol, de premier, pleegde in maart 1970 een geweldloze staatsgreep. Lon Nol ging een samenwerkingsverband aan met de Amerikanen en de VS mochten voortaan vanuit Cambodja tegen Vietnam opereren. Er brak een burgeroorlog uit die vijf jaar duurde. Saloth Sar en Sihanouk bleken nu een gemeenschappelijke vijand te hebben: Lon Nol en zijn regime. De Khmer Rouge werd geboren en Saloth begon een strijd tegen het bewind van Lon Nol. Het platteland werd door de Amerikanen veelvuldig gebombardeerd om de aanvoerlijnen van het Vietnamese leger te verbreken, maar de meeste slachtoffers waren Cambodjaanse boeren. De Amerikanen verlieten Vietnam in 1975 en vertrokken ook uit Cambodja. De steun van de bevolking voor de communisten werd groter en groter en Lon Nol was zijn beschermheer kwijt. Na hevige gevechten kwam de Khmer Rouge als overwinnaar uit de strijd. Lon Nol vluchtte met zijn aanhangers. De inwoners van Phnom Pen onthaalden de rebellen als vrijheidshelden, maar het duurde niet lang voordat zij een voorproefje kregen van het leed dat ze te wachten stond.
De Democratische Kampuchea was geboren. Geld werd afgeschaft, religie verboden en iedereen moest gelijk zijn en als broeders en zusters voor dezelfde zaak werken. Twee miljoen inwoners van Phnom Penh moesten de stad verlaten en werden ondergebracht in leefgemeenschappen waar ze rijst moesten verbouwen. De zwakken en ouderen die niet mee konden komen werden vermoord. Dit patroon werd gekopieerd over het hele land en binnen een week waren alle steden uitgestorven. Saloth Sar vreesde weerstand van de elite en daarom werden ze door de Khmer Rouge uitgemoord. Saloth kende voor het eerst in twintig jaar geen vijanden en de weg was vrij voor zijn ideale maatschappij. Saloth verbrak de banden met zijn familie en noemde zich voortaan Pol Pot.
Het doel dat Pol Pot voor ogen had bleek niet uitvoerbaar. De landbouw kwam door een gebrek aan kennis, aan kunstmest en landbouwmachines niet van de grond. Er heerste overal hongersnood. Maar dat maakte Pol Pot niets uit. Zijn doel was geld te verdienen aan de export van rijst en de helft van de oogst werd afgevoerd terwijl de Cambodjanen massaal bezweken aan honger, ziekte en uitputting.
Pol Pot ging zich vervolgens bemoeien met het geloof. Boeddhisme werd van het ene op het andere moment verboden. Pagoden, tempels en kloosters werden verwoest. Slecht enkele van de monniken wisten te ontsnappen. Alle privébezittingen werden afgepakt want niemand mocht meer bezitten dan een ander.
De Khmer Rouge doodde vanaf 1975 200.000 voormalige soldaten van het Lon Nol regime in één jaar. Ondanks dit alles was volgens Pol Pot de vijand overal aanwezig, zelfs in de partij. De veiligheidsdienst Santebal kreeg het buitengewoon druk. Tien onschuldigen doden was beter dan één schuldige laten gaan. Mensen met een bril werden als intellectueel bestempeld, buitenlanders en Cambodjanen met een buitenlandse partner waren verdacht. De Khmer Rouge slachtten 400.000 mensen af omdat zij een “Vietnamese geest” hadden. Ook tijdens martelingen in de partijtop vloeide bloed. Complete families van verdachte partijleden werden vermoord, ook als zij eigenlijk niets gedaan hadden. In het hele land kwamen duizenden massagraven, de zogenaamde Killing Fields. Choeung Ek was een van de bekende Killing Fields, vlakbij Phnom Penh. Daar werden tussen de 17.000 en 20.000 mensen vermoord. De slachtoffers moesten hun eigen graf graven, maar waren te uitgeput en de lichamen werden amper bedekt. Eerst werden de slachtoffers doodgeschoten, maar later, om kogels te sparen, werden zij ook afgemaakt met stokken, messen en andere scherpe materialen. De Killing Fields hadden ook hun Killing Tree voor het vermoorden van kinderen. Zij werden net zolang tegen de boom gegooid tot zij waren overleden.
De situatie in het land werd er niet beter op en Pol Pot verschanste zich in zwaar beveiligde gebouwen in Phnom Penh. Maar er kwam hulp van buiten. Het sterke Vietnamese leger verjoeg de Khmer Rouge in januari 1979 en de wereld werd zich bewust van het leed van de Cambodjanen, die vertelden over de massagraven, martelingen, hongersnood en politieke terreur. Pol Pot verdween met een helikopter naar het veilige Thailand. Pol Pot werd nooit veroordeeld voor zijn misdaden tegen de menselijkheid. 15 april 1998 blies Pol Pot zijn laatste adem uit. Totaal aantal slachtoffers van Pol Pot en zijn Khmer Rouge: tussen de 1,5 en 2 miljoen mensen, 25% van de gehele bevolking.
Bronvermelding:
Diverse Wikipedia artikelen
Historianet.nl