De Japanse Moordfabrieken

bijgewerkt 12/03/2025

In het verhaal van de Moordfabrieken is uitgebreid ingegaan op de door de Nazi’s gerunde concentratiekampen, de Einsatzgrüppen, de Sonderkommando’s, de getto’s en de dodenmarsen.

De ongelooflijke hoeveelheid leed waar de slachtoffers mee te maken kregen is eigenlijk niet te bevatten.

Dat alles dankzij de inspanningen van SS’ers Heinrich Himmler, Reinhart Heydrich en later zijn opvolger Ernst Kaltenbrunner.

Dat ook de bewoners van de plaatsen rondom de concentratiekampen van niets zouden hebben geweten is bijna onmogelijk. Alleen al de stank van de crematoria en de stinkende massagraven kan toch niemand die in de directe nabijheid woonde zijn ontgaan?

Het verhaal van de Moordfabrieken betreft de drama’s die zich in Europa hebben afgespeeld. Hoe zit het eigenlijk met het gedrag van de Japanners aan de andere kant van de aardbol?

Wel, daar was het niet veel anders. De Japanners concentreerden zich niet op de Joodse bevolking, dat was voor hun geen item. Er waren verschillende interneringskampen. Sommige kampen waren alleen voor krijgsgevangenen, enkele kampen waren specifiek voor burgers en de derde categorie was een mix van beiden. Voor wat betreft de krijgsgevangenen hadden de Japanners een aparte opvatting over de soldaten in de kampen. In de beleving van de Japanners was overgave in de strijd geen optie. Men ging door tot het bittere einde, in naam van de Japanse keizer. Krijgsgevangenen werden dus beschouwd als lafaards waar de Japanners geen enkel mededogen mee wilden hebben en werden als zodanig ook behandeld. Martelingen, uithongeren, mensonterende straffen na een minuscuul vergrijp, het was aan de orde van de dag en de Japanners die zich hiermee bezighielden toonden geen enkele compassie met de gevangenen.

De meest bekende Japanse interneringskampen:

Cabanatuan, Capas, Los Banos, Santo Tomas bij Manilla, Puerto Princesa, John Hay bij Baguio, Holmes, Manganese, Guindulman, Bohol en de gevangenis New Billibid Prison bij Muntinlupa.

De verloren slag om Bataan

Tegelijkertijd met de aanval op Pearl Harbor werden ook de vlooteenheden op Taiwan en in Cavite op de Filipijnen aangevallen. Belangrijke Amerikaanse luchtmacht basissen Clark Field, Iba Field en Nicholas Field werden aangevallen.

Van 8 tot 10 december probeerden de combinatie van Amerikaanse en Filipijnse troepen de penibele situatie nog te keren maar konden niet verhinderen dat de Japanners landden op Batan Island, Aparri en Vigan City. Het eigenlijke offensief op 22 december van het Japanse keizerlijke leger onder leiding van Masaharu Homma betekende het einde van de Far East Air Force. De Filipijnen werden ingenomen en de Japanners veroverden twee vliegvelden voor het ondersteunen van de volgende stap, de overname van Nederlands-Indië. Bij de slag om Bataan capituleerden de Amerikanen en de Filipino’s. Voor de Amerikanen de belangrijkste capitulatie sinds de Amerikaanse Revolutie.

79.000 geallieerde soldaten, 67.000 uit de Filipijnen, 12.000 Amerikanen gaven zich over aan het Japanse leger. De Japanners wilden de krijgsgevangenen zo snel mogelijk van Bataan verwijderen, maar waren voorbereid op 25.000 gevangenen en waren niet van plan om de grote groep op een humane manier te transporteren.

De route begon bij de zuidpunt van Bataan. Door de slechte omstandigheden braken er al snel allerlei besmettelijke ziektes uit. Er moest eerst 88 kilometer worden gelopen naar San Fernando, vervolgens een treinreis naar Capas en dan nog 13 kilometer lopen naar de eindbestemming Camp O’Donnell. Duizenden mannen stierven onderweg aan de gevolgen van ziekten, uithongering, uitdroging, zonnesteek, onbehandelde wonden of door executies. Wie water of voedsel vond en dit in het bijzijn van de bewakers opat of opdronk, werd mishandeld of direct gedood. De gevangenen die waren gevallen en andere achterblijvers werden door Japanse doodseskaders doodgeschoten. Eenmaal in het kamp bivakkeerden de gevangenen tussen de lijken van de gestorvenen. Naar schatting kwamen tijdens de dodenmars 5.000 tot 10.000 Filipino’s en 650 Amerikanen om het leven.

Op 6 juni 1942 werden de Filipijnse soldaten vrijgelaten, de Amerikanen bleven echter vastzitten. Na verloop van tijd werden ze overgeplaatst naar Cabanatuan en vervolgens per schip vervoerd naar kampen in Japan, Korea en Mantsjoerije. In januari 1945 werden de laatste 511 overgebleven krijgsgevangenen bij Cabanatuan door een special actie van het Amerikaanse leger bevrijd (The Great Raid).

De Kempeitai

De Kempeitai was in feite de Japanse uitvoering van de Duitse Gestapo. En zij deden niet onder voor de meest gevreesde SS’ers van Hitler. De chef van de Kempeitai was slechts verantwoording verschuldigd aan het Ministerie van Oorlog. Hierdoor was er vrijwel geen controle over de activiteiten van de Kempeitai. De doelstellingen van de Kempeitai waren:

Het economisch potentieel van het bezette gebied in te schakelen voor de Japanse oorlogsvoering

Vreemdelingen zoals Engelsen, Amerikanen en Australiërs isoleren

Er voor zorgen dat de veroverde gebieden de Japanse suprematie aanvaarden en tegenstanders onschadelijk te maken

Te voorkomen dat er hulp van buiten de veroverde gebieden kwam

Procesgang

Wanneer een arrestant schuldig was bevonden dan volgde er een vonnis van de militaire rechtbank. Het “bewijsmateriaal” bestond vaak uit afgeperste bekentenissen. Bij de doodstraf werd de executie vaak zonder proces ter plaatse uitgevoerd. Welke terreurdaden werden zoal gepleegd om bekentenissen af te dwingen?

Het veelvuldig tot bloedens toe slaan van de arrestant met allerlei materialen; zwepen, stokken, ijzeren staven

Overal met zware schoenen langdurig trappen

In de lucht gooien en daarna laten vallen

Allerlei materialen tegen het lichaam aanbranden

Lange tijd in de zon laten knielen met een bloempot op het hoofd

Grote hoeveelheden water in de mond gieten en vervolgens op de buik trappen

Met het hoofd naar beneden in een put te laten zakken

Handen in kokend water steken

Gevoelige delen van het lichaam onder elektrische stroom zetten

Ophangen aan op de rug gebonden polsen

Met potloden de trommelvliezen doorboren

De nagels uittrekken

Uithongeren

Open wonden met zout behandelen

En nog veel meer………

Gesprekken met medegevangenen in de kampen of in de gevangenis waren niet mogelijk. Alleen door je hoofd in het open riool te steken kon je nog enigszins communiceren. Het riool werkte dan als een soort telefoon. Als je werd betrapt moest de ongelukkige de rioolinhoud opeten.

Oorlogsmisdaden

Het aantal gepleegde oorlogsmisdaden door de Japanners is enorm. In 1937 en 1938, dus voor de Tweede Wereldoorlog, vond het Bloedbad van Nanking plaats. Hoewel de aantallen weer verschillen bij de diverse bronnen, werden tussen de 260.000 en 350.000 burgers en krijgsgevangenen gedood.

Vanaf 1942 werd het nieuwe beleid ingevoerd onder het motto “vermoord alles, verbrand alles en plunder alles”. 2,7 miljoen burgers stierven door dit beleid.

Zo werden bij het bloedbad van Manilla 100.000 burgers vermoord in de Filipijnen, bij het bloedbad van Sook Ching in Singapore tussen de 50.000 en 90.000 slachtoffers, vooral van Chinese afkomst, het bloedbad van Parit Sulong in Maleisië , het bloedbad van Changjiao, de Laha massamoord in Indonesië, het bloedbad van Kalagon en Pontianek, het aantal doden was onvoorstelbaar. Tijdens de bezetting van Brits Borneo werden duizenden inheemse burgers omgebracht.

Tegelijkertijd vond er biologische oorlogsvoering plaats en experimenten op mensen (Unit 731), werd er door de Japanse luchtmacht chemische wapens gebruikt, vooral gifgas. De Japanse marine bracht veel schepen tot zinken en vermoorden mensen in de reddingsboten.

De Birma-Siamspoorlijn

Er moest een spoorlijn worden aangelegd tussen Non Pladuk in Thailand (Siam) en Thanbuyuzayat in Birma (Myanmar). De lijn moest de aanvoer van Japanse troepen en materiaal naar het Birmese front vergemakkelijken. De spoorweg diende gebouwd te worden door de krijgsgevangenen. De krijgsgevangenen werden in groepen verdeeld om aan een bepaald traject te werken. Elke dwangarbeider moest per dag één kubieke meter grond verzetten en trots zijn op het feit dat hij voor de Japanse keizer Hirohito mocht werken.

Bij elk traject hoorde een werkkamp. Het werkkamp werd door de slechte omstandigheden getroffen door malaria en dysenterie. Ziek of niet, er moest gewerkt worden. Door de dysenterie kregen de dwangarbeiders last van hevige uitdroging en het aantal slachtoffers steeg gestaag.

In de zomer van 1943 ging het werk volgens de Japanners niet snel genoeg. Met behulp van Aziatische arbeiders, die onder valse voorwendselen waren gelokt, moest de productie worden opgevoerd. Met hun komst brak de hel in het kamp los. Er brak cholera uit en er was geen houden meer aan. Artsen en medicijnen waren niet of nauwelijks beschikbaar en het merendeel van de arbeiders stierven langs de spoorweg.

Op 7 oktober 1943 was de Birma-Siamspoorlijn af en was 415 km lang geworden. De krijgsgevangenen moesten nu onderhoud aan het spoor verrichten en barakken bouwen.

In 1944 begonnen de geallieerden met het bombarderen van de spoorlijn en de brug over de rivier Khwae Yai.  De bommen zorgden ook voor dood en verderf in de kampen. De geallieerden waren niet op de hoogte van de aanwezigheid van de krijgsgevangenen.

Naar schatting zijn er tussen de 80.000 en 100.000 krijgsgevangenen om het leven gekomen bij de bouw van de spoorlijn. De spoorlijn werd later dan ook de “dodenspoorlijn” genoemd. Een deel is tegenwoordig nog steeds in gebruik. Het traject loopt van Non Pladuk naar Nam Tok. De overige delen zijn overwoekerd geraakt.

Naast het werk aan de Birma-Siamspoorlijn werden ook dwangarbeiders ingezet bij de Pakanbaroe-spoorweg tussen Pekanbaru en Muaro op Midden-Sumatra en voor de aanleg van vliegvelden op Flores, op de Molukken en in de mijnen of andere industrieën in Japan.

Unit 731, Japan’s Disturbing Human Experiments Program

In het verhaal over de aanslag op Pearl Harbor wordt aan het einde verslag gedaan over de mishandeling van de burgers van Quzhou door Unit 731. De inhoud van dat verhaal kan zeker worden toegevoegd aan bovenstaande misdaden tegen de menselijkheid. Japan was hier in de Tweede Wereldoorlog erg goed in, misschien zelfs nog wel beter dan Heinrich Himmler en zijn vrienden.

Bronvermelding:

Oorlogsverhalen.com

Wikipedia – Kempeitai

Wikipedia – De slag om Bataan, Japanse oorlogsmisdaden