SS-Sturmbrigade Dirlewanger, het Himmelfahrtskommando
Ik heb in mijn verhaal over de Moordfabrieken Oscar al genoemd als één van de grootste criminelen in de Tweede Wereldoorlog. Nu waren het aantal misdadigers in de concentratiekampen en bij de Einsatzgruppen en Sonderkommando’s talrijk. Als ik die allemaal moet beschrijven wordt dit verhaal wel erg lang en dat is niet de bedoeling. Ik neem aan dat met enige fantasie de bijbehorende feiten wel te bedenken zijn. Het aantal slachtoffers van de concentratiekampen kunt u vinden in mijn verhaal over de Moordfabrieken, dus die laat ik hier buiten beschouwing.
De Einsatzgruppen en de Sonderkommando’s opereerden in het kielzog van de Wehrmacht en hadden de opdracht het veroverde gebied te zuiveren van “ongewenste elementen”. Dat kon van alles zijn, maar in hoofdzaak werden daarmee de in het gebied woonachtige Joden bedoelt. Einsatzgruppe A, onder commando van Franz Walter Stahlecker (later Heinz Jost), Einsatzgruppe B, Arthur Nebe (later Erich Naumann), Einsatzgruppe C, Otto Rasch (later Max Thomas) en Einsatzgruppe D van Otto Ohlendorf ( later Walter Bierkamp). Toch zijn er een aantal figuren die er met kop en schouders bovenuit steken. De Japanner Shiro Ishii met zijn misdaden gepleegd bij het dorp Quzhou (zie verhaal over de aanval op Pearl Harbor), Bronislav Kaminski, een ex-rode leger bevelhebber van de SS-Sturmbrigade RONA, bestaande uit overgelopen Russen, die het zo bont maakte met plunderen en moorden bij het neerslaan van de opstand van Warschau, dat de SS besloot de brigade op te heffen en Kaminski even buiten Warschau te executeren. Maar toch is er maar één die de absolute top op het gebied van plunderen en moorden heeft bereikt; Oscar Dirlewanger, een uitzonderlijk bloeddorstige sadist, misdadiger en verkrachter.
Oscar Dirlewanger werd geboren in Würzburg op 26 september 1895. In de Eerste Wereldoorlog werd hij als infanterieofficier onderscheiden met het IJzeren Kruis eerste en tweede klasse. Hij raakte meerdere keren gewond en verliet de oorlog voor 40% als invalide. Hij was een felle anti-communist en werd in 1923 lid van de NSDAP. Van 1936 tot 1939 raakte hij betrokken bij de Spaanse Burgeroorlog, werd lid van het Condor legioen en vocht mee met Franco. Hij werd onderscheiden met het Spanjekruis. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog werd hij Obersturmführer bij de Waffen–SS. De nieuwe SS-eenheid, SS-Sonderkommando Dirlewanger, werd opgericht en bestond hoofdzakelijk uit moordenaars, verkrachters, psychopaten en asociale soldaten, die door hun wangedrag uit andere SS-eenheden waren gezet. Met een sadistische zedendelinquent aan het hoofd zou de bloeddorstige brigade ongenadig gaan huishouden in de door de nazi’s bezette gebieden.
De Dirlewangerbrigade was het meest dwaze idee van Heinrich Himmler. Hij wilde in eerste instantie veroordeelde stropers opnemen in het leger waar zij meer van nut zouden zijn dan in de gevangenis. Adolf Hitler was akkoord met het idee op voorwaarde dat er een juiste keuze gemaakt moest worden. In augustus 1940 telde de brigade 300 man. In concentratiekamp Sachsenhausen leerden zij hun bevelhebber kennen: Oscar Dirlewanger. Dirlewanger had een bont verleden. Hij was doctor in de economie maar had ook een ernstig drankprobleem. In de dertiger jaren zat hij twee keer in een tuchthuis voor verkrachting en pogingen tot verkrachting van minderjarigen. In 1934 werd hij uit de NSDAP gezet wegens immoreel gedrag. Hij vertrok naar Spanje om deel te nemen aan de Spaanse Burgeroorlog. Na zijn deelname wilde hij het liefst weer terug in Duitse dienst. Hij schreef een verzoekschrift aan Himmler en dankzij de hulp van zijn vriend Gottlob Berger, generaal bij de SS, werd hij benoemd tot bevelhebber van de SS–Sturmbrigade Dirlewanger.
De nieuwe SS-eenheid werd na de training naar het grensgebied met Rusland gestuurd. In het Joodse getto van Lublin plunderden en moordden de troepen van Dirlewanger er op los. Jurist Georg Konrad Morgen werd naar het bezette Polen gestuurd om het enorme aantal klachten over Dirlewanger te onderzoeken. De lijst van misdaden was enorm. Dirlewanger had het getto diverse malen geplunderd en inwoners afgeperst. Ook bleek dat hij “wetenschappelijke experimenten” had uitgevoerd op Joodse vrouwen. Na het rapport wilde de SS van de brigade van criminelen af. Friedrich Krüger belde met Berger, maar Berger legde zijn oude vriend geen strobreed in de weg. Dirlewanger werd met zijn brigade verder naar het oosten gestuurd om op Russische partizanen te jagen. In hun nieuwe terrein ging de brigade zich te buiten aan moord en andere wreedheden. Twee jaar lang hield Dirlewanger huis achter het front in Wit-Rusland. Dorpen werden platgebrand en Dirlewanger maakte geen gevangenen. Mannen, vrouwen en kinderen werden zonder pardon vermoord. De nazitop deed niets om de wandaden te stoppen. Zeker 120.000 Wit-Russen werden het slachtoffer. Het wrede optreden van Dirlewanger wekte, ondanks het groene licht van Hitler, veel afschuw in Duitsland. De barbaarsheid van de brigade werd Wilhelm Kube, gouverneur-generaal in Wit-Rusland te veel en hij protesteerde bij Himmler. Maar opnieuw hield Berger Dirlewanger de hand boven het hoofd.
In 1943 bestond de brigade uit 760 man, maar Dirlewanger had steeds nieuw vers bloed nodig. De verliezen waren door de strijdwijze aanzienlijk, veel meer dan bij andere SS-eenheden. De brigade stond inmiddels ook bekend als het Himmelfahrts commando. Door het hoge verbruik van manschappen werd de selectieprocedure vereenvoudigd en de brigade kreeg nu ook de beschikking over Russische collaborateurs, veroordeelde misdadigers, verkrachters, kindermishandelaars en geesteszieken. Himmler sprak in 1944 trots over de brigade en prees de strenge discipline. De sfeer in de brigade was vaak middeleeuws wat betreft fysieke straffen die werden uitgedeeld bij ongehoorzaamheden. Als iemand twijfelde of Duitsland de oorlog aan het winnen was, werd hij door de anderen onmiddellijk doodgeschoten. In december 1943 zette Dirlewanger zelfs de doodstraf op lafheid in de strijd.
In 1944 werd de brigade ingezet om tegen de Poolse partizanen te vechten. De eenheid had toen 16 officieren en 865 manschappen. De eenheid werd versterkt met 2500 man, waarvan 1900 uit het SS gevangenen kamp Matzkau bij Danzig kwamen. Bij aankomst in het gebied verbaasden zelfs de meest doorgewinterde Duitse soldaten zich over de nieuwe brigade. Deze SS’ers liepen over van energie, hadden geen rangtekens en stonken naar drank. Zonder aarzelen stormden de SS’ers naar voren. Tientallen werden gedood, maar de brigade wist van geen wijken. De Dirlewangerbrigade paste goed in de chaos die in 1944 heerste in de straten van Warschau. De opstand van Warschau was net begonnen en de verzetsstrijders vochten met hun beperkte wapenarsenaal een bloedige strijd met de bezetters. De Poolse verzetsstrijders leken niet te verslaan tot het moment dat de Dirlewangerbrigade werd ingezet. De brigade ging vol in de aanval en de man met het magere gezicht vol littekens gaf de opdracht aan zijn mannen om alles wat bewoog, mannen, vrouwen en kinderen te doden. Grote stapels lijken lagen in de straten van Warschau en werden overgoten met petroleum en in brand gestoken. Ook de zieken en gewonden in de ziekenhuizen werden ter plekke vermoord. Zusters, nonnen, doktoren en helpers trof hetzelfde lot (Wola massacre).
De eenheid heette nu SS-Regiment Dirlewanger. Het drinken van Wodka voor het ontbijt was een onderdeel van de discipline. Hun werkwijze was nog steeds onveranderd en de (dronken) soldaten traden wreder en bloeddorstiger op dan ooit. In de eerste week van de Opstand van Warschau maakte Dirlewanger tussen de 40.000 en 50.000 slachtoffers. Na twee maanden hadden de Duitsers de opstand neergeslagen. Er waren zo’n 200.000 Polen gedood. SS-regiment Dirlewanger had 2700 man verloren.
Vanuit Warschau vertrokken de troepen van Dirlewanger naar Slowakije om nog een opstand neer te slaan en begin 1945 werden zij overgebracht naar Duitsland, waar de laatste slag tegen de Russen zou worden geleverd. Dirlewanger ontsnapte aan de wraak van de Russen. Juni 1945 werd hij gevangen genomen in Zuid-Duitsland. Zijn bewakers waren Pools en gaven hem zo’n stevig pak slaag dat hij in juni 1945 niet meer kon bewegen. Twee dagen later werd hij dood verklaard.
Bronvermelding:
Historianet.nl
Holocausthistoricalsociety.org
Wikipedia